Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o’zgarishi huzuridagi Gidrometeorologiya xizmati agentligining 2023-yildagi faoliyati natijalari
Takroriy va tobora kuchayib borayotgan bo'ronlar, halokatli suv toshqinlari va qurg'oqchiliklar va boshqa og'ir ob-havo hodisalari ob-havo ma'lumotlarini yig'ish uchun yaxshi uskunalardan foydalanishni talab qiladi. Shuni hisobga olgan holda, Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o’zgarishi huzuridagi Gidrometeorologiya xizmati agentligi tomonidan Avtomatlashtirilgan meteorologik stansiyalar o’rnatildi. Avtomatlashtirilgan meteorologik stansiyalar havo harorati, tuproq harorati, nisbiy namlik, atmosfera bosimi, shamol tezligi va yo'nalishi, yog'ingarchilik, qor qalinligi, bulutlilik, intensivlik va boshqa parametrlarni o’lchashga yordam beradi.
Avtomatlashtirilgan meteorologik stansiyalar ulushi 14 foizdan 95 foizga yetkazildi, jumladan 23 ta avtomatik agrometeorologik stansiyalar, Namangan viloyatiga vodiy hududini 250 km radiusda qamrab oluvchi radiolokator uskunasi o‘rnatildi.
Agrometeorologiya yo‘nalishida 95 ta kuzatuv uskunalari respublika hududlariga o‘rnatilishi natijasida agrar sohada zarur bo‘lgan xizmatlar (o‘simlik namligi, yog‘inlar miqdori, tuproq harorati va namligini) ko‘rsatish sifati 2 barobarga ortib, xizmatlar turi 9 tadan 12 taga kengaytirildi.
Avtomatlashtirilgan agrometeorologiya stansiyalari odatdagi meteorologik stansiyalardan farqli o‘laroq 18 turdan ziyod ma’lumotlarni 10 minut oralig‘ida o‘lchash imkoniyatini beradi (meteorologik stansiyalarda 9 ta). Bular: shudring nuqtasi, nisbiy namlik, so‘nggi 10 daqiqadagi dengiz balandligiga keltirilgan o‘rtacha atmosfera bosimi, yog‘ingarchilik miqdori, shamolning o‘rtacha yo‘nalishi, quyosh radiatsiyasining o‘rtacha qiymatlari, 5, 10, 15, 20 sm chuqurlikdagi tuproq harorati, 5, 10, 15, 20 sm chuqurlikdagi tuproq namligi, qor balandligi va boshqalar
“Zamin” xalqaro jamoat fondi bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan loyiha doirasida 6 ta avtomatik stansiyalar Qoralpog‘iston Respublikasi, Jizzax, Samarqand, Sirdaryo, Surxondaryo va Xorazm viloyatining markaziy shaharlariga o‘rnatilib, ishga tushirildi.
Turli barvaqtlikdagi ob-havo prognozlarining ishonchlilik darajasi sutkalik – 94 foizni, 2-3 sutkalik – 92 foizni, 4-5 sutkalik – 90 foizni, shtorm ogohlantirishlarning oqlanishi – 94 foizni tashkil etdi.
Butunjahon meteorologik tashkiloti ma’lumotlar bazasiga kunlik ob-havo ma’lumotlari almashiladigan stansiyalar soni amaldagi 39 tadan – 79 taga oshirildi
O’zgidromet agentligi 2024-yilda amalga oshiriladigan dolzarb vazifalarni belgilab oldi. Ular:
1. Qashqadaryo viloyatida “Taxtaqoracha” qor ko‘chki stansiyasi tashkil etish hamda zamonaviy avtomatlashtirilgan kuzatuv tizimini joriy etish orqali davonda meteorologik prognozlar ishonchliligi oshiriladi.
2. Respublikaning 9 ta hududida suv resurslarining holatini onlayn monitoring qilish hamda toshqinlar, sel oqimlari haqida barvaqt ogohlantirish, respublika bo‘ylab yer usti suvlari hisobini yuritish maqsadida 35 ta gidrologik kuzatuv punktlari jixozlanadi.
3. Surxondaryo viloyatiga 1 dona meteorologik radiolakator uskunasini o‘rnatish orqali Qashqadaryo va Surxondaryo hududlari to‘liq qamrab olish hamda tog‘ va tog‘oldi hududlarda havfli gidrometeorologik hodisalarni prognozlash va sodir bo‘lishi xavfi yuqori bo‘lgan zonalar aniqlanadi.
4. “Zamin” xalqaro jamoat fondi bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan loyiha doirasida 8 ta atmosfera havosi ifloslanishini monitoringi avtomatlashtirilgan stansiyalarni respublika hududiga olib kirish Andijon, Buxoro, Qashqadaryo, Navoiy, Namangan, Toshkent va Farg‘ona viloyatlarida o‘rnatiladi.
5. Tizimda Finlyandiya tajribasini qo‘llagan holda barvaqt prognozlash va respublika viloyatlari markazlari buyicha “noukasting” modeli asosida prognozlash tizimini sinov tariqasida joriy etish hamda 20 nafar sinoptik mutaxassislarni qayta tayyorlash.
